به راستی ما چگونه می توانیم برای کودک خود یا گروهی از کودکان کتاب مناسب انتخاب کنیم؟
- بنابراین اگر می خواهید به گونه ای روشمند برای کودک تان کتاب برگزینید، ابتدا به کتابخانه ای که در خانواده دارید، سروسامان دهید.
این موضوع به شما کمک می کند که از این پس، هنگامی که می خواهید برای کودک خود کتاب تهیه کنید، آگاه باشید که در نهایت شما دارید یک کتابخانه خانگی برای کودک خود می سازید و کتاب های این کتابخانه باید مناسب ظرفیت های شناختی و علائق کودک تان باشد.
- کتابخانه ای که به گونه ای روشمند تهیه شده باشد، در نهایت ذهن کودک را با روش شناسی تفکر آشنا می کند و این در زندگی اکنون و آینده او تاثیر بسزایی دارد.
آیا شما می دانید که گره ها و نابسامانی های اجتماعی هنگامی بسامان می شوند که شما در جایگاه یک شهروند اندیشه روشمند داشته باشید؟ اندیشه روشمند به شما و کودک تان می آموزد که برای حل مشکلات اجتماعی و خانوادگی روش ها و افزارهایی موثرتر به کار ببرید. این موضوع ممکن نمی شود، مگر این که همه ما به گونه ای روشمند مطالعه کنیم. کودکی که به صورت پراکنده و بی هدف تنها به قصد سرگرمی کتاب می خواند هیچ گاه نمی تواند با تفکر انتقادی و روشمند آشنا شود. پس در گزینش کتاب برای کودک همواره باید:
- بین کتاب هایی که کارکرد سرگرمی دارند با کتاب هایی که مفاهیم اجتماعی و فرهنگی را در بافتی زیبایی شناسانه به کودک می آموزاند، تعادل برقرار کرد.
اگر شما می خواهید برای کودک خود کتاب تهیه کنید، به یاد داشته باشید که بیش تر کیوسک های روزنامه فروشی کتاب های بازاری را ارائه می دهند که در نهایت تنها می توانند چند دقیقه ای کودک شما را سرگرم کنند. این گونه کتاب ها نه به کودک، روش های تفکر را می آموزند و نه مفاهیم انسانی و اجتماعی را به او منتقل می کنند. یک کتاب خوب باید در همین حال که کودک را سرگرم می کند مفاهیمی مانند پاسداری از محیط زیست یا همزیستی و مدارا با دیگران را به او بیاموزاند.
پدر و مادری که روشمند کتاب نمی خوانند و کودک خود را نیز با کتاب روشمند آشنا نمی کنند فضا را برای رواج کتاب های کودک بازاری فراهم می کنند. هرگز با خود اندیشیده اید که چرا کتاب های کارتونی چنین به فراوانی در کیوسک های مطبوعاتی به فروش می رسد و شوربختانه بیشترین مشتریان این کتاب های خانواده های طبقه میانی جامعه ما هستند. مادر یا پدر در حالی که بسیار شتاب دارد، هنگام خرید روزنامه، سیگار یا آدامس، اگر بچه ای همراه خود داشته باشد و او هم هوس کتاب کند، کتابی هم از روی پیشخوان برمی دارد. چنین پدر و مادری هنگامی که به کتابفروشی سر می زنند، بدترین کتاب ها را برای کودک و نوجوان خود برمی گزینند. اگر از کتابفروش هم کمک بخواهند در بیش تر موردها کتابفروش نمی تواند به آن ها کمک کند، چون او هم خود روشمند نمی اندیشد.
نکته مهم دیگر در گزینش روشمند کتاب برای کودک درک ظرفیت های شناختی اوست.
- ذهن هر کودکی گنجایش خاصی دارد. برای گزینش کتاب باید گنجایش های ذهنی کودک را در نظر گرفت.
کودک پیش دبستان با کودک سال های پایان دبستان دو دنیای متفاوت دارند. بسیار رخ می دهد که پدر و مادری برای کودک پیش دبستان کتابی می خرد که فراتر از ظرفیت های شناختی اوست و بیش تر مناسب کودک سال های دبستان است و برعکس آن نیز دیده می شود. گاهی ما برای یک نوجوان کتابی را برمی گزینیم که سبب فرار او از کتابخوانی می شود. زیرا سادگی متن و مفاهیم ارائه شده در آن او را از خواندن بیزار می کند. در این وضعیت نیز تنها گزینش آگاهانه و روشمند کتاب به یاری خانواده می شتابد.
پدران و مادران باید به این باور برسند که ادبیات کودکان سودمندی های بسیاری برای کودک آن ها دارد. پدران و مادران! باور کنید که خواندن ادبیات به کودک شما کمک های فراوانی می کند. نخستین آن آشنایی با تجربه هایی است که کودک از هیچ راه دیگری جز کتاب نمی تواند با آن آشنا شود. هنگامی که کودک شما داستانی در باره قطب شمال می خواند، نه تنها با طبیعت آنجا آشنا می شود، رفتارها و سنت های آن ها را می شناسد، بلکه خودآگاه یا ناخودآگاه به سنجش بین طبیعت و رفتارهای جامعه خود با آنجا می پردازد. این سنجش بنیان های استدلال عقلی را در ذهن او افزایش می دهد. او را کودکی سنجشگر بار می آورد. و مهم تر از آن کودک شما را از دنیای کوچک پیرامونش جدا می کند و به سرزمین های شگفت آور تخیل می کشاند.
- گزینش روشمند کتاب، دروازه های تخیل را به روی کودک شما باز می کند.
اگر شما به گونه ای روشمند برای کودکان کتاب تهیه کنید، نسبت بین دنیای تخیلی و واقعی را در نظر خواهید گرفت. به همان اندازه که برای کودک داستان های فانتزی برمی گزینید، داستان های واقعی نیز انتخاب کنید.
اگر می خواهید که این زنجیره کتاب گریزی در جامعه ما شکسته شود، باید که برای کودک خود کارشناسانه کتاب برگزینید. و چون رسیدن به کارشناسی آسان نیست، پس باید به این نکته توجه کنید که در جهان امروز کار کتاب کودک کاری پیچیده و دانشورانه است، و در این زمینه نیز کارشناسانی وجود دارند. نخستین و ساده ترین کار این است که به فهرست های برگزیده که بنیادها و سازمان ها و انجمن های دوستدار کتاب کودک منتشر می کنند، برگردید و بر پایه روش های کارشناسی که آن ها ارائه می دهند، برای کودک خود کتاب برگزینید. اگر برای همه این چیزها که گفته شد، وقت کافی ندارید، کوشش کنید که با کارشناسان ادبیات کودکان و کسانی که این مقوله را می شناسند گفت و گو کنید و از آن ها راهنمایی بخواهید
من سنگ نیستم فراموش کنم!